تدوین مدل کسب و کار چیست و چگونه باید یک مدل کسب وکار ترسیم کنیم؟

کسب و کارها امروزه از روش‌های گوناگونی برای رشد و توسعه خود استفاده می‌کنند. اما یک مفهوم وجود دارد که همه کسب و کارها بر اساس آن زنده‌اند و آن، فروش و سودآوری است. همه برنامه‌ریزی‌های اصلی و فرعی بر پایه همین سودآوری ساخته و پرداخته می‌شوند. «مدل کسب و کار» چارچوبی برای چگونگی خلق ارزش توسط یک شرکت است. مدل‌های کسب‌ و کار، پتانسیل یک کسب ‌وکار را برای تعیین ماهیت آن تبیین می‌کنند. یک مدل کسب و کار به سوالات اساسی در مورد نوع محصول و یا خدمت، مشکلی که قرار است حل کنید، نحوه حل آن و فرصت رشد در یک بازار معین پاسخ می‌دهد. ایجاد و تدوین مدل کسب و کار موفق، برای هر بیزینس ضروری است، چه در حال شروع یک سرمایه‌گذاری جدید باشید، چه در حال گسترش به یک بازار جدید یا تغییر استراتژی ورود به بازار.

شما می‌توانید از یک مدل کسب و کار استفاده کنید تا مفروضات و تصمیمات اساسی در مورد فرصت‌ها را ثبت کنید و مسیر موفقیت را تعیین کنید. معماران، شرکت‌های ساختمانی و طراحان داخلی نیز مانند هر کسب و کار دیگری به این ترسیم مدل کسب و کار نیاز دارند. در این مقاله قصد داریم تا با مفاهیم اصلی و روش‌های تدوین مدل کسب و کار آشنا شویم و ببینیم کسب وکارهای ساختمانی چگونه می‌توانند از عهده این کار به خوبی برآیند.

مدل کسب و کار چیست؟

در ساده‌ترین شکل، مدل‌های کسب ‌و کار، روش‌ها و استراتژی‌هایی هستند که یک کسب ‌و کار یا سازمان برای فعالیت از آن‌ها استفاده می‌کند. این موضوع، شامل هدف، سیستم‌های مورد استفاده و افرادی است که با هم کار می‌کنند تا برای مشتریان ارزش آفرینی کنند. این اجزا می‌توانند رسمی یا غیر رسمی باشند. به عنوان مثال، شرکت‌های بزرگ بیانیه‌های هدف و استراتژی‌های تدوین شده بسیار رسمی دارند.

این کار یک چارچوب کلی، برای ساختن سیستم‌ها در یک کسب و کار ارائه می‌دهد. در نهایت، کارمندان، کسانی هستند که مدل کسب و کار را عملی می‌کنند و در راستای هدف سازمان، ارزش ایجاد می‌کنند.

تدوین مدل کسب و کار، چه کمکی به کسب و کارها می‌کند؟

کارآفرینان به خاطر اینکه مدل‌های مورد نظر برای کسب و کار خود را برای برنامه‌ریزی یادداشت نمی‌کنند، با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد. این کارآفرینان، دامنه کسب و کار خود را اغلب خود را بیش از حد گسترش می‌دهند. در نتیجه، این احتمال که شرکت در ماموریت خود دچار اختلاف با اعضا و اهداف شود را افزایش می‌دهد. برخی دیگر از کارآفرینان نیز، مدل کسب و کار خود را در ذهن خود نگه می‌دارند و به ارائه محصولات با کیفیت ادامه می‌دهند.

با این حال، اغلب اوقات، کارآفرینان برنامه‌های خود را نمی‌نویسند و آن را به صورت مدون درنمي‌آورند. در نتیجه، این طرح‌ها در معرض خطر «عدم اجرای کامل» قرار دارند. یکی از احتمالات دیگر که به همان اندازه ترسناک است، ناتوانی در بیان اثربخشی این طرح‌ها است.

مدل کسب و کار یک سازمان، همچنین در گذر زمان، ناگزیر به تغییر و انطباق است. با این حال، اگر به طریقی این مدل کسب و کار، چه به صورت نوشتاری، عکس یا گرافیک کامپیوتری ثبت نشود، آن گاه ارزیابی موفقیت یا کارآمدی طرح دشوار است. این موضوع می‌تواند برای کارآفرینان مضر باشد، زیرا آن‌ها بازخورد روشنی برای یادگیری و بهبود ندارند.

 نمونه‌هایی برای تدوین مدل کسب و کار در زمینه شرکت‌های ساختمانی

انواع مختلفی از تدوین مدل کسب و کار وجود دارد. هر کدام بسته به نوع سازمان و روش ارائه، به طور قابل توجهی با دیگر روش‌ها، متفاوت است. به عنوان مثال، یک شرکت ساختمانی، مدل بسیار متفاوتی از یک آژانس طراحی داخلی، خواهد داشت. حتی در یک صنعت خاص نیز باز هم، مدل‌های کسب و کار متفاوت است. در ادامه برخی از انواع رایج مدل‌های کسب و کار مورد استفاده توسط شرکت‌های ساختمانی آورده شده است:

 

1.    خدمات ساختمانی عمومی

یکی از رایج‌ترین انواع مدل‌های کسب و کار ساختمانی، ساخت و ساز عمومی است. در این مدل، شما کارگرانی را برای افراد یا شرکت‌های دیگر فراهم می‌کنید تا در کارهای ساختمانی غیر تخصصی کار کنند. شما می‌توانید به صورت فردی کار کنید یا یک تیم از افراد را استخدام کنید. برخی از نمونه‌های خدمات تحت این مدل، مشاغل مربوط به تعمیر و نگهداری و نوسازی و تعمیر ساختمانی هستند.

2.    خدمات ساخت و ساز تخصصی

به غیر از پروژه‌های عمومی، خدمات ساخت و ساز تخصصی یا ویژه نیز وجود دارد. در این مدل از کسب و کار، شما خدمات خاصی را ارائه خواهید داد که فقط کارگران دارای مجوز یا حرفه‌ای می توانند ارائه دهند. برخی از نمونه ها عبارتند از برق‌کشی، نصب آسانسور و سایر کارهای فنی. اگر آموزش رسمی برای این نوع کارها دارید، این یکی از مدل‌های کسب و کار است که می‌توانید انتخاب کنید.

3.    فروش مصالح و مواد اولیه تولید و ساخت

ارائه مصالح و لوازم ساختمانی همیشه تقاضای زیادی داشته و این موضوع، باعث موفقیت تدوین مدل کسب و کار بر اساس مدل‌های تجاری آن می‌شود. البته، شما باید بسته به نیاز بازار محلی، محصولاتی را که باید ارائه دهید، پیدا کنید. برای کمک به تصمیم‌گیری باید به روندهای جاری بازار، توجه کنید. به عنوان مثال، اکنون افراد بیشتری به فضاهای زندگی در فضای باز توجه می‌کنند.

به همین دلیل، مصالح برای کفپوش و محوطه‌سازی می‌توانند تقاضای ثابتی داشته باشند با این حال، احتمالاً برای این نوع تجارت، به بودجه زیادی نیاز خواهید داشت.

4.    تجارت الکترونیک در بازار ساختمانی

برخلاف مصالح ساختمانی واقعی، مدل‌های کسب و کار تجارت الکترونیک، با مشتریان به صورت آنلاین سروکار دارند. صاحبان مشاغل ممکن است همچنان یک فروشگاه فیزیکی داشته باشند، اما بیشتر  به دنبال معاملات آنلاین هستند. یافتن مشتریان جدید، بازاریابی محصولات و خدمات و دریافت بازخورد نیز در این روش، با استفاده از کانال‌های آنلاین انجام می‌شود. به دلیل دسترسی بیشتر و استفاده آسان‌تر، مردم امروزه بیشتر از قبل اینترنت استفاده می‌کنند و تجارت الکترونیک در این زمینه، یکی از موفق‌ترین مدل‌های تجاری است.

5.    تدوین مدل کسب و کار بر اساس مدل کمیسیون

این نوع مدل کسب ‌و کار به کمیسیونی که شما با واسطه بودن بین خریداران و فروشندگان دریافت می‌کنید، متکی است. در این روش، شما با یک شرکت ساخت و ساز خانه دیگر، کار می‌کنید و مشتریانی را برای محصولات و خدمات آن‌ها پیدا خواهید کرد. هر بار که مشتری حساب خود را تسویه می‌کند، بخشی از درآمد را دریافت خواهید کرد. هرچه معاملات بیشتری ببندید، پول بیشتری دریافت خواهید کرد. این مدل کسب و کار برای افرادی که دوست ندارند ریسک کنند عالی است، زیرا نیازی به سرمایه گذاری اولیه برای این مدل تجارت نخواهید داشت.

6.    خدمات پیمانکاری

یکی دیگر از مدل‌های تجاری محبوب، خدمات پیمانکاری است. در این مدل از کسب و کار ساختمانی، شما پروژه ساخت و ساز را هماهنگ می‌کنید و اغلب به عنوان طراح ساختمان یا سرکارگر عمل می‌کنید. شما همچنین تمام الزامات پروژه مانند مواد، نیروی کار و ابزار و تجهیزات را فراهم خواهید کرد. شرکت شما همچنین باید به امور اداری، از تضمین مجوزها و … رسیدگی کند. به دلیل وسعت کار، این مدل از فعالیت، برای افرادی با تجربه و دانش زیاد که در صنعت ساختمان کار می‌کنند، مناسب است.

تدوین مدل کسب و کار با چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

ایجاد یک مدل کسب و کار تمرین مهمی است، اما یک مدل اساساً یک فرضیه است. شما باید مدل خود را آزمایش کنید تا ثابت کنید که واقعاً برای مشتریان و خود شما، ارزش ایجاد می‌کند. در ادامه چند مرحله که می‌توانید برای اعتبارسنجی مدل کسب و کار خود انجام دهید را بررسی می‌کنیم:

1.    مدل کسب و کار خود را در دسترس قرار دهید

مشتریان، ذینفعان و اعضای تیم، همگی منابع ارزشمند بازخورد برای بهبود مدل کسب و کار هستند. بنابراین باید به‌روزرسانی و اشتراک‌گذاری مدل کسب و کار برای این افراد را، آسان کنید. برای این کار، می‌توانید از بوم مدل کسب و کار مبتنی بر ابر یا دیگر ابزارهای تدوین استراتژی، برای تشویق و تسهیل همکاری استفاده کنید.

2.    برای تدوین مدل کسب و کار، مدل‌های استراتژیک دیگر بسازید

برای این منظور بهتر است تفکر استراتژیک خود را به انواع دیگر مدل‌ها گسترش دهید. چگونه محصول خود را وارد بازار خواهید کرد و به مشتریان هدف دست خواهید یافت؟ رقبای شما چه کسانی هستند؟ چه فرصت‌ها و تهدیدهایی برای کسب و کار شما وجود دارد؟ از ابزارهای مدل‌سازی متنوعی برای پیش بینی چالش‌های مختلف بازار که ممکن است ایده شما با آن مواجه شود، استفاده کنید و هر گونه شکاف در مدل کسب و کار خود را شناسایی کنید. اگر برای تدوین استراتژی محتوا در این گونه از کسب و کارهای ساختمانی نیاز به کمک داشتید، می‌توانید از خدمات بیزینس کوچینگ با نوید طاهری استفاده کنید.

3.    مدل خود را به اهداف و ابتکارات دست یافتنی تبدیل کنید

به این فکر کنید که موفقیت مدل کسب و کار شما چه معنایی دارد. آیا هدف، درآمد سالانه است؟ تعداد کاربران مورد نظر چقدر است؟ بهتر است برای این منظور، اهداف محدود و قابل اندازه‌گیری تعیین کنید و ابتکارات یا موضوعات کاری را تعیین کنید که شما را به اهداف، می‌رساند. این موضوعات برای ذینفعان خارجی، مانند سرمایه گذاران یا شرکا، نکات اثباتی مهمی خواهند بود.

4.    تدوین مدل کسب و کار: برای نحوه و زمان رسیدن به اهداف برنامه ریزی کنید

در این مرحله از تدوین مدل کسب و کار، اهداف تجاری خود را به ویژگی‌های واقعی محصول یا خدمات، تبدیل خواهید کرد. ممکن است در شروع فرآیند اعتبار سنجی، پیشنهاد کاملی نداشته باشید اما باید مشخص کنید که چه چیزی باید ارائه دهید و سپس آزمایش مدل کسب و کار خود را آغاز کنید. برای مثال می‌توانید یک نسخه آزمایشی یا بتا از محصول خود ایجاد کنید و آن را به گروهی از کاربران ارائه دهید.

5.    از مشتریان و ذینفعان، بازخورد دریافت کنید.

اکنون مهم‌ترین قدم برای اعتبارسنجی مدل کسب و کار شماست. برای درک ترجیحات و نیازهای مشتری، نظرسنجی ارسال کنید، مصاحبه انجام دهید و بازخورد بگیرید. آیا فرضیه شما درست بود؟ آیا مدل کسب و کار شما یک مشکل را آن طور که فکر می‌کردید حل می‌کند؟ این بازخورد به شما کمک می‌کند تا تعیین کنید کدام جنبه از مدل کسب و کار خود را تنظیم کنید.

6.    اصلاح و تکرار

با این بینش‌های جدید، به الگوی مدل کسب و کار به مراحل تدوین مدل کسب و کارخود بازگردید و اصلاحات مورد نظر را انجام دهید. همچنین می‌توانید مراحل فرآیند اعتبار سنجی بالا را برای ادامه تکرار در مدل کسب و کار خود تکرار کنید. به عنوان مثال اگر روی یک وب سایت برای جذب مشتری کار می‌کنید، می‌توانید با استفاده از بهبود سئو و یا تدوین و برنامه‌ریزی کمپین‌های تبلیغاتی، کار خود را بهبود دهید.